Matura z języka polskiego uznawana jest za jeden z najważniejszych egzaminów w życiu młodego człowieka. Jest nie tylko przepustką do dalszej edukacji na poziomie wyższym, ale również sprawdzianem umiejętności analizy tekstu, krytycznego myślenia i wyrażania własnych przemyśleń na piśmie. Jednym z kluczowych zadań, z którymi maturzyści mogą się zmierzyć, jest napisanie rozprawki. W roku 2023 jeden z tematów do wyoru brzmiał: „Człowiek – istota pełna sprzeczności. W pracy należy się odwołać do wybranej lektury obowiązkowej – utworu epickiego albo dramatycznego, innego utworu literackiego – który może to być również utwór poetycki, oraz wybranych kontekstów.„
O co chodzi w tym temacie?
Temat „Człowiek – istota pełna sprzeczności” zachęca do głębokiej refleksji nad ludzką naturą. Wymaga zrozumienia, że ludzie, jako istoty myślące i uczuciowe, często znajdują się w stanie wewnętrznej walki między różnymi pragnieniami, wartościami a nawet działaniami. Aby dobrze poradzić sobie z tym zadaniem, warto zastanowić się nad tym, w jaki sposób literatura ukazuje te sprzeczności i jak możemy się do nich odnieść, korzystając z własnych doświadczeń lub obserwacji społecznych.
Wybór kektury obowiązkowej
Rozpoczynając pracę nad rozprawką, kluczowe jest trafne wybranie lektury obowiązkowej, która najlepiej odzwierciedli temat sprzeczności ludzkiej natury. Może to być na przykład „Dziady” część III Adama Mickiewicza, gdzie konflikt wewnętrzny Gustawa i Konrada stanowi esencję dramatu, obrazując zarówno walkę o wolność osobistą, jak i narodową. Jego postać jest przykładem bohatera pełnego wewnętrznych sprzeczności, co czyni go idealnym punktem wyjścia do dalszej analizy.
Inne utwory literackie
Drugim krokiem jest dobór innego utworu literackiego, który może poszerzyć lub skontrastować wybraną lekturę obowiązkową. Warto tutaj poszukać dzieł, w których motyw wewnętrznej rozterki jest równie mocno zaznaczony. „Lalka” Bolesława Prusa może służyć jako doskonały przykład, prezentując konflikt między aspiracjami a rzeczywistością, jak również między materializmem a prawdziwymi uczuciami, jaki przeżywa główny bohater, Stanisław Wokulski.
Wybrane konteksty
Ostatnim, ale równie ważnym elementem jest odwołanie się do wybranych kontekstów. Mogą to być konteksty historyczne, społeczne czy filozoficzne, które pomogą zrozumieć i umieścić analizowane dzieła w szerszym znaczeniu. Refleksja nad tym, jak sprzeczności wewnętrzne bohaterów literackich odzwierciedlają większe konflikty społeczne lub filozoficzne, może znacznie wzbogacić rozprawkę.
Porady dla maturzystów
- Analiza tekstu: starannie analizuj wybrane dzieła, zwracając uwagę na to, jak autor przedstawia wewnętrzne konflikty i sprzeczności.
- Struktura argumentacji: zbuduj jasną i logiczną strukturę swojej rozprawki, zaczynając od tezy, poprzez argumenty wsparte przykładami z literatury, aż po wnioski. Pamiętaj, że każdy argument powinien być ściśle związany z postawioną tezą.
- Własna interpretacja: nie bój się przedstawiać własnych interpretacji i wniosków. Egzaminatorzy cenią oryginalność myślenia i zdolność do krytycznej analizy tekstów. Twoja unikalna perspektywa może wzbogacić pracę i uczynić ją bardziej pamiętną.
- Język i styl: dbaj o poprawność językową i stylistyczną swojej pracy. Używaj bogatego słownictwa, ale pamiętaj, aby było ono adekwatne do kontekstu i zrozumiałe dla czytelnika. Staraj się unikać powtarzania tych samych sformułowań i błędów ortograficznych czy interpunkcyjnych.
- Cytaty: używaj cytatów z analizowanych utworów, aby umocnić swoje argumenty. Pamiętaj jednak, aby nie przesadzić – twoja praca to nie tylko zestawienie cytatów, ale przede wszystkim twoja analiza i interpretacja.
- Wnioski: na zakończenie pracy podsumuj przedstawione argumenty i podkreśl, jak przyczyniają się one do zrozumienia postawionej tezy. Wnioski powinny wynikać naturalnie z rozwinięcia tematu i podkreślać głębię twojego zrozumienia problematyki.
Pisanie rozprawki maturalnej to nie tylko sprawdzian wiedzy, ale również okazja do pogłębionej refleksji nad ludzką naturą oraz sposobem, w jaki literatura potrafi ją uchwycić i przedstawić. To zadanie wymaga zarówno znajomości literatury, jak i zdolności do analitycznego myślenia oraz wyrażania własnych myśli w przemyślany sposób. Pamiętaj, że klucz do sukcesu tkwi w dokładnej analizie tekstu, jasnej argumentacji i oryginalnym podejściu do tematu. Powodzenia!
